Dişi ve Erkek Narsisizm: İlişkilerde İki Farklı Yüz

18 Ağustos 2025 Yazar: Tuğçe Turanlar Narsisizm 0 Yorum

Narsisizm tek bir biçimde ortaya çıkmaz. Bärbel Wardetzki’ye göre, toplumsal rollerin etkisiyle narsisizm iki farklı yüze bürünebilir: erkek narsisizmi ve dişi narsisizmi. Her iki biçim de aslında aynı yaradan, derin bir değersizlik duygusundan beslenir; ancak dışa vuruluş şekilleri farklıdır.

Kendinizi Test Edin: Erkek Narsisizm mi, Dişi Narsisizm mi?

Aşağıdaki cümlelerden hangileri size daha tanıdık geliyor?

Başkalarının hayranlığına ihtiyaç duyarım ve bu benim değerimi kanıtlar.
Çoğu zaman empati kurmakta zorlanırım ve mesafeli dururum.
İlişkilerde kontrolün bende olmasını isterim.
Kendimi çoğu zaman kurban gibi hissederim.
Kabul görmek için uyum sağlarım, bazen de kendimden vazgeçerim.
Partnerimin başarılarını ve güçlü yanlarını kendi kimliğime katmaya çalışırım.

✨ Eğer daha çok 1-2-3 size uyuyorsa, erkek narsisizmine özgü yönler sizde daha baskın olabilir.
✨ Eğer daha çok 4-5-6 size uyuyorsa, dişi narsisizme özgü yönler sizde daha fazla olabilir.

Not: Bu test bir tanı aracı değildir; yalnızca farkındalık yaratmayı amaçlar.

Wardetzki, Almanya’da narsisizm üzerine çalışan bir terapist ve yazardır. Onun “erkek” ve “dişi” narsisizm ayrımı, biyolojik cinsiyetten çok narsisizmin toplum içinde aldığı iki farklı dışavurum biçimini anlatır.

Erkek Narsisizmi: Güç ve Mesafe Üzerinden

Erkek narsisizmi, büyüklük ve üstünlük vurgusu üzerine kuruludur. Kişi kendini yüceltir, ulaşılmaz bir konuma yerleştirir ve sürekli ben-merkezli davranışlar sergiler. Zayıflığını başarı, güç ya da üstünlükle telafi etmeye çalışır.

İlişkilerde kontrolü elinde tutmak ister, teslim olmayı reddeder. Partnerinin hayranlığını kendi özdeğerinin kanıtı olarak görür. Çoğu zaman anne figürünü arar, davranışlarında saldırganlık, isyan ve değersizleştirme öne çıkar. Daha çok “avcı rolünde” hareket eder; incindiğinde ya geri çekilerek ya da saldırıya geçerek savunma mekanizmalarını devreye sokar.

Dişi Narsisizmi: Uyum ve Kurbanlık Üzerinden

Dişi narsisizm ise aşağılık duygusu, depresyon ve çaresizlik temelinde şekillenir. Kişi kendini küçültür, kurban rolüne yerleştirir ve kabul görmek için aşırı uyum gösterir. Kimi zaman kendinden tamamen vazgeçer, zayıflığını uyum, başarı ya da çekicilikle telafi etmeye çalışır.

İlişkilerde teslim olmaya eğilimlidir; partnerinin isteklerine boyun eğer, hatta onun idealize edilmiş benliğiyle özdeşleşir. Çoğu zaman partner onun için “yedek-ben” haline gelir. Partnerde anne-baba figürü ya da destek arayabilir; kimi zaman da partnere annelik yapar. Saldırganlığı pasif biçimde gösterir, reddetme ya da direnç üzerinden kendini değersizleştirir. Daha çok kurban rolünde kalarak, uyum ve denge arayışıyla kendini savunur.

Neden İki Farklı Yüz?

Wardetzki, bu kavramları geliştirirken hepimizde az ya da çok narsisistik ihtiyaçlar olduğunu vurgular: beğenilme, değer görme ve kabul edilme. Bu ihtiyaçların çocuklukta nasıl karşılandığı, narsisizmin ilerleyen yıllarda hangi yönde gelişeceğini belirler. Erkek ve dişi narsisizm, toplumsal beklentiler ve cinsiyet rollerinin de etkisiyle farklı görünümler alır.

Narsisizm mi, Narsisistik Kişilik Bozukluğu mu?

Burada önemli bir ayrım vardır. Narsisistik Kişilik Bozukluğu (DSM-5’te yer alan tanı) kalıcı, katı ve işlevselliği bozan bir durumdur. Bu noktada “bozukluk”tan söz ederiz ve klinik tabloya gireriz.

Wardetzki’nin erkek ve dişi narsisizm ayrımı ise tanıdan bağımsızdır. Daha çok ilişkilerdeki dinamikleri ve narsisistik yaralanmaları anlamak için kullanılan bir çerçevedir. Böylece narsisizmin yalnızca patolojik yönlerini değil, günlük ilişkilerdeki yansımalarını da görmemizi sağlar.

Klinik Psikolog Tuğçe Turanlar

Kaynaklar

Cengiz, A. A., & Özdemir, A. (2020). Narsisizm ve çelişik duygulu cinsiyetçilik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 41(1), 355–368. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/954046
Erdoğan, B., & Şahin, M. (2019). Yetişkin bireylerde narsisizm, yakın ilişkiler ve…. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 6(40), 3343–3355. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1210331
Green, A., MacLean, R., & Charles, K. (2024). Unmasking gender differences in narcissism within intimate partner violence. Personality and Individual Differences, 167, 110194.
Grijalva, E., Newman, D. A., Tay, L., Donnellan, M. B., Harms, P. D., Robins, R. W., & Yan, T. (2015). Gender differences in narcissism: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 141(2), 261–310. https://doi.org/10.1037/a0038231
Wardetzki, B. (2019). Dişi narsisizm – Uçlarda yaşayanlar: Kabul görmeye olan açlık (F. S. Öztürk & M. Öğünmez, Çev.). Dorlion Yayınları. (Orijinal eser 1991’de yayımlandı)
Weidmann, R., Chopik, W. J., Ackerman, R. A., Allroggen, M., Bianchi, E. C., Brecheen, C., … Back, M. D. (2023). Age and gender differences in narcissism: A comprehensive study across eight measures and over 250,000 participants. Journal of Personality and Social Psychology, 124(6), 1277–1298. https://doi.org/10.1037/pspp0000463

Tuğçe Turanlar

Tuğçe Turanlar